کپی رایت یوتیوب چیست و چگونه آن را رفع کنیم؟
کپی رایت یوتیوب به عنوان یکی از قوانین اساسی این پلتفرم، برای حمایت از خالقان محتوا و جلوگیری از سرقت ادبی و هنری به کار می‌رود. با رشد روزافزون کاربران و محتواهای ویدیویی، یوتیوب سیستمی طراحی کرده تا از حقوق سازندگان محتوا محافظت کند و همزمان از بروز مشکلات کپی رایت جلوگیری کند. در این مقاله، به بررسی قوانین کپی رایت یوتیوب، تفاوت بین کپی رایت کلیم (Copyright Claim) و کپی رایت استرایک (Copyright Strike)، و نحوه عملکرد این سیستم خواهیم پرداخت.
کپی رایت یوتیوب چیست؟
کپی رایت، حق انحصاری است که به خالقان آثار اصلی (موسیقی، ویدیو، مقاله، عکس و غیره) اعطا می‌شود. یوتیوب نیز، برای حمایت از این حقوق، قوانینی را تدوین کرده که کاربران باید آنها را رعایت کنند. استفاده از محتوای دارای کپی رایت بدون کسب اجازه یا بدون رعایت قوانین استفاده عادلانه (Fair Use) می‌تواند منجر به دریافت اخطار کلیم یا استرایک از سوی یوتیوب شود.
اخطار نقض کپی رایت یوتیوب چیست؟
اخطار نقض کپی رایت یوتیوب زمانی صادر می‌شود که مالک اثر درخواست حذف ویدیو را بر اساس قانون حق کپی رایت هزاره دیجیتال (DMCA) داشته باشد. در این شرایط، مالک فهرستی از محتوای مورد ادعای نقض را به‌صورت دستی ارسال می‌کند. به‌دنبال این شکایت، ویدیو به‌صورت موقت از صفحه یوتیوبر حذف می‌شود تا بررسی‌های لازم انجام گیرد. این اخطار به مدت 90 روز در صفحه یوتیوب مالک کانال باقی می‌ماند و ممکن است تأثیر منفی بر جایگاه یوتیوبر داشته باشد.
اگر اخطار نقض قوانین کپی رایت را دریافت کردید، چه باید کنید؟
پس از دریافت این اخطار، معمولاً 30 روز به خالق اثر فرصت داده می‌شود تا اقدامات لازم را انجام دهد. اگر خالق در این مدت پاسخ ندهد، ادعای مالکیت ویدیو به‌طور خودکار منقضی می‌شود و نیازی به اقدام خاصی نیست. با این حال، حتی پس از انقضای زمان پیگیری، اخطار نقض کپی رایت یوتیوب به مدت 90 روز در کانال فرد باقی می‌ماند. اگر مالک ادعای خود را پیگیری کند، ممکن است کانال شما مسدود یا حذف شود.
راه‌حل ساده پس از دریافت این اخطارها این است که محتوا را حذف کرده یا ثابت کنید که حق کپی رایت محتوای مربوطه را دارید. بهتر است اخطارهای یوتیوب را جدی بگیرید تا از کانالتان محافظت کنید.
سه راهکار در برابر دریافت اخطار نقص کپی رایت یوتیوب
- تماس با شاکی: اگر فکر می‌کنید این ادعا نادرست است و شما قوانین کپی رایت یوتیوب را رعایت کرده‌اید، با فرد شاکی تماس بگیرید و سعی کنید او را قانع کنید تا ادعای خود را پس بگیرد.
- انتظار برای انقضای اخطار: اخطارهای نقض کپی رایت پس از 90 روز حذف می‌شوند. اگر این اولین باری است که در کانال شما این اتفاق می‌افتد، یوتیوب از شما می‌خواهد با پرکردن فرم‌ها و مطالعه مطالب مربوط به قوانین کپی رایت یوتیوب، دوره آموزشی YouTube’s Copyright School را تکمیل کنید.
- ارسال دفاعیه: اگر معتقدید ویدیوی شما به اشتباه گزارش یا حذف شده است، می‌توانید دفاعیه‌ای در مقابل اخطار ارسال کنید. این کار را تنها در صورتی انجام دهید که از رعایت قوانین کپی رایت در محتوای خود مطمئن باشید.
بهتر است قوانین کپی رایت یوتیوب را جدی بگیرید. اگر یک کانال در بازه 90 روزه دو اخطار پیاپی دریافت کند، ممکن است اخطار سوم منجر به مسدود شدن کانال شود. این ممنوعیت دائمی خواهد بود و سازنده دیگر نمی‌تواند در یوتیوب فعالیت کند، حتی حق ساخت کانال‌های جدید نیز نخواهد داشت.
تفاوت بین کپی رایت کلیم و استرایک
کپی رایت کلیم و استرایک دو مفهوم مهم در زمینه حقوق مالکیت فکری هستند. در ادامه تفاوت‌های بین ان دو کپی رایت را توضیح می‌دهیم.
کپی رایت کلیم (Copyright Claim)
اخطار کلیم زمانی رخ می‌دهد که صاحب محتوای اصلی (مثلاً موسیقی یا ویدیو) متوجه شود که محتوای وی بدون اجازه در ویدیویی دیگر استفاده شده است. صاحب محتوا می‌تواند درخواست کند که درآمد حاصل از تبلیغات آن ویدیو به او اختصاص یابد، یا حتی آن ویدیو را در برخی کشورها محدود کند. اما کلیم معمولاً باعث حذف ویدیو نمی‌شود و برای حساب کاربری مشکلی ایجاد نمی‌کند.
کپی رایت استرایک (Copyright Strike)
استرایک نوعی اخطار جدی‌تر است که می‌تواند عواقب سنگین‌تری برای کانال شما داشته باشد. در صورتی که صاحب محتوا تصمیم بگیرد که ویدیوی شما به طور کامل حذف شود و گزارش نقض حقوق را ثبت کند، استرایک به شما ارسال می‌شود. اگر سه استرایک در مدت کوتاه دریافت کنید، ممکن است کانال شما برای همیشه حذف شود.
درواقع کپی رایت کلیم در واقع فقط یک اعلان از طرف صاحب محتوا است که محتوای شما حاوی اثری متعلق به اوست؛ اما منجر به اخطار یا جریمه نمی‌شود. در این حالت، صاحب محتوا می‌تواند درخواست درآمدزایی از ویدیوی شما یا محدودیت‌های جزئی بر روی آن اعمال کند. کپی رایت استرایک، اما نشان‌دهنده یک نقض جدی‌تر از قوانین کپی رایت است و می‌تواند منجر به حذف ویدیو، دریافت اخطار رسمی و در نهایت بسته شدن کانال شود.
نحوه مدیریت کپی رایت در یوتیوب
یوتیوب به سازندگان محتوا ابزارهایی داده تا با استفاده از آنها بتوانند محتوای خود را ایمن نگه دارند. این ابزارها شامل سیستم Content ID و قوانین استفاده عادلانه (Fair Use) هستند.
۱. سیستم Content ID
Content ID سیستمی است که یوتیوب برای شناسایی محتوای دارای کپی رایت به کار می‌برد. وقتی محتوایی در یوتیوب آپلود می‌شود، این سیستم به صورت خودکار بررسی می‌کند که آیا بخشی از ویدیو با محتوای دیگری که در یوتیوب ثبت شده هم‌پوشانی دارد یا خیر. اگر هم‌پوشانی وجود داشته باشد، صاحب محتوای اصلی می‌تواند اخطار کلیم بزند و درخواست درآمدزایی یا محدودیت‌هایی را اعمال کند.
اگر محتوای غیرمجاز شناسایی شود، پیام‌هایی هم به مالک کانال و هم به خالق اصلی اثر ارسال می‌شود. خالق اثر 30 روز کاری فرصت دارد تا اقدام به شکایت کند. همچنین، مالک کانال به مدت 90 روز یک اخطاریه مبنی بر تخلف از قوانین کپی رایت یوتیوب را در صفحه خود دریافت خواهد کرد. بنابراین، قانون اصلی یوتیوب این است که سازندگان محتوا باید تنها ویدیوهایی را بارگذاری کنند که خودشان تولید کرده‌اند یا مجوز لازم برای استفاده از آنها را دارند.
۲. قانون استفاده عادلانه (Fair Use)
استفاده عادلانه به افراد اجازه می‌دهد که در شرایط خاصی (مانند استفاده آموزشی، انتقادی یا خبری) از محتوای دارای کپی رایت بدون نیاز به کسب مجوز استفاده کنند. در این قانون، چند عامل مهم وجود دارد که باید رعایت شود:
- فقط بخش کوتاهی از محتوای دیگران را استفاده کنید و از بخش‌های عمده و طولانی خودداری کنید. به‌عنوان مثال، می‌توانید فقط 10 تا 15 ثانیه از محتوای دیگران را در ویدئوی خود به‌کار ببرید و سپس تغییرات خلاقانه‌ای روی آن اعمال کنید.
- دریافت جواز استفاده (Licensed Use): در صورتی که ویدیویی تحت قوانین کپی رایت یوتیوب قرار دارد، باید اجازه‌نامه‌ای از صاحب اثر دریافت کنید. این مجوز می‌تواند شامل اجازه استفاده با ذکر منبع، پرداخت هزینه یا دیگر محدودیت‌ها باشد.
- استفاده از محتوای تحت مجوز کرییتیو کامنز (Creative Commons): موسیقی‌ها و آثار هنری که با برچسب Creative Commons عرضه می‌شوند، تحت پوشش کپی رایت قرار دارند، اما شما می‌توانید از آنها به شرط اشاره به نام سازنده اثر استفاده کنید. در این صورت، نیازی به دریافت جواز رسمی یا پرداخت هزینه نخواهید داشت و با مشکلی مواجه نخواهید شد.
- بهره‌برداری از ویکیمدیا کامنز (Wikimedia Commons): Wikimedia Commons وب‌سایتی است که انواع محتوای بصری و صوتی را گردآوری کرده و با شرط ذکر نام سازنده اثر، به صورت رایگان در اختیار شما قرار می‌دهد. این پروژه توسط «بنیاد ویکیمدیا» راه‌اندازی شده و به یوتیوبرها کمک می‌کند تا از محتوای قانونی و معتبر استفاده کنند.
- استفاده از محتوا در مالکیت عمومی (Public Domain): این ویدیوها محتواهایی هستند که در مالکیت عمومی قرار دارند، متعلق به عموم مردم هستند و می‌توان به هر شکلی از آنها استفاده کرد. این نوع محتوا بدون هیچ‌گونه محدودیتی در دسترس است و می‌تواند گزینه مناسبی برای یوتیوبرها باشد که به دنبال جلوگیری از نقض قوانین کپی رایت یوتیوب هستند.
با رعایت این موارد، می‌توانید از محتوای دیگران در ویدئوهای خود به شکل منصفانه استفاده کرده و قوانین کپی رایت یوتیوب را نقض نکنید.
چگونه بفهمیم ویدئوی ما در یوتیوب تحت کپی رایت است؟
برای اینکه بفهمید آیا ویدئوی شما در یوتیوب تحت کپی رایت یوتیوب قرار دارد یا خیر، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- سیستم Content ID: اگر شما صاحب یک کانال یا حقوق مالکیت فکری هستید، می‌توانید محتوای خود را در سیستم Content ID یوتیوب ثبت کنید. این سیستم به‌طور خودکار ویدئوهای مشابه را در یوتیوب پیدا می‌کند و به شما اطلاع می‌دهد که آیا ویدئوی شما کپی شده است یا خیر.
- جستجوی گوگل: با استفاده از متن یا توضیحات ویدئوی خود، می‌توانید در گوگل جستجو کنید و ببینید آیا ویدئوهای مشابهی در وب‌سایت‌ها یا پلتفرم‌های دیگر وجود دارند که ممکن است حقوق مالکیت فکری شما را نقض کنند.
- اعتراض به کپی رایت یوتیوب: اگر احساس می‌کنید که ویدئوی شما به‌طور ناحق در یوتیوب بارگذاری شده و حقوق مالکیت فکری شما نقض شده است، می‌توانید از طریق سیستم اعتراض به کپی رایت یوتیوب اقدام کنید. در صورت پذیرش اعتراض، ویدئوی مورد نظر حذف می‌شود یا درآمد حاصل از تبلیغات به صاحب حقوق منتقل خواهد شد.
توجه داشته باشید که این روش‌ها به شما کمک می‌کنند تا از محتوای خود در برابر نقض حقوق کپی رایت محافظت کنید، اما بهتر است با منابع رسمی یوتیوب و قوانین مربوطه آشنا شوید یا از مشاوره حقوقی استفاده کنید.
مراحل گزارش نقض کپی رایت
اگر فکر می‌کنید محتوای شما بدون اجازه در یوتیوب استفاده شده، می‌توانید از طریق ابزار گزارش نقض کپی رایت (Copyright Infringement Report) درخواست خود را به یوتیوب ارسال کنید. یوتیوب پس از بررسی درخواست، تصمیم می‌گیرد که آیا ویدیو نقض کپی رایت را انجام داده است یا خیر. اگر نقض تأیید شود، ممکن است ویدیو حذف شده و صاحب کانال اخطار دریافت کند.
چگونه از محتوای خود در برابر نقض کپی رایت محافظت کنیم؟
برای محافظت از محتوای خود و جلوگیری از نقض کپی رایت، باید از ابزارهای موجود در یوتیوب به درستی استفاده کنید. برخی از راهکارهای موثر شامل موارد زیر می‌شوند:
- ثبت محتوای خود در Content ID: با ثبت محتوای خود در سیستم Content ID، هر زمان که محتوای شما به طور غیرمجاز توسط فرد دیگری استفاده شود، به شما اطلاع داده می‌شود. شما می‌توانید تصمیم بگیرید که چه اقدامی در مقابل آن انجام دهید.
- استفاده از واترمارک: اضافه کردن واترمارک به ویدیوهایتان راهی ساده ولی موثر برای جلوگیری از سرقت محتوای شما است. این واترمارک‌ها باعث می‌شوند که دیگران نتوانند به راحتی از ویدیوی شما استفاده کنند بدون اینکه مشخص شود صاحب اصلی آن چه کسی است.
- محدود کردن دسترسی ویدیوها: اگر می‌خواهید محتوای خود را با محدودیت‌های خاص منتشر کنید، می‌توانید ویدیوهایتان را به صورت خصوصی (Private) یا لیست‌پخش غیرعمومی (Unlisted) قرار دهید تا فقط افراد خاصی بتوانند به آنها دسترسی داشته باشند.
عواقب نقض کپی رایت
نقض کپی رایت می‌تواند عواقب جدی برای کانال شما داشته باشد. اگر چندین استرایک دریافت کنید، ممکن است کانال شما برای همیشه حذف شود. همچنین ممکن است نتوانید به درآمدزایی از ویدیوهای خود ادامه دهید.
بررسی صفر تا صد کپی رایت YouTube
رعایت قوانین کپی رایت یوتیوب برای هر سازنده محتوا ضروری است. با درک تفاوت‌های میان کپی رایت کلیم و استرایک و استفاده صحیح از ابزارهای محافظتی یوتیوب، می‌توانید محتوای خود را ایمن نگه دارید و از نقض حقوق دیگران جلوگیری کنید.
پرسش و پاسخ‌های متداول قوانین کپی رایت یوتیوب
۱. تفاوت بین کپی رایت کلیم و استرایک چیست؟
کپی رایت کلیم یک اعلان است که محتوای شما حاوی محتوای متعلق به دیگری است، اما منجر به حذف ویدیو نمی‌شود. اما کپی رایت استرایک به معنی نقض جدی‌تر قوانین است و می‌تواند منجر به حذف ویدیو و حتی کانال شما شود.
۲. چگونه می‌توانم از محتوای خود در یوتیوب محافظت کنم؟
برای محافظت از محتوای خود، می‌توانید از سیستم Content ID یوتیوب استفاده کنید، ویدیوها را خصوصی کنید و واترمارک به آنها اضافه کنید. همچنین رعایت قوانین کپی رایت از اهمیت زیادی برخوردار است.
۳. چه اتفاقی می‌افتد اگر کپی رایت یوتیوب را نقض کنم؟
در صورت نقض کپی رایت، ممکن است اخطار دریافت کنید، ویدیوی شما حذف شود یا حتی کانال شما برای همیشه بسته شود. همچنین ممکن است از درآمدزایی در یوتیوب محروم شوید.
